تبیین تأثیر عوامل فرهنگی بر تنش و منازعه در خاورمیانه

وجود روابط تنش زا میان واحدهای سیاسی در ابعاد مختلف محلی، ملی و منطقه ای یکی از قدیمی ترین و پایدارترین وجوه حکمرانی انسان در کره زمین به شمار می رود. این امر از زمان تشکیل دولت- ملت ها بعد از قرارداد وستفالیا شکل بارزتری به خود گرفت و همواره در برهه های مختلف زمانی، روابط خصمانه میان کشورهای همسایه جایگزین روابط دوستانه گشته است که در بسیاری از موارد به جنگ نیز انجامیده است. در این بین، عوامل و ارزش های ژئوکالچر که شامل عوامل دینی و مذهبی و تفاوت های هویتی می شود، نقش عمده ای را در بروز تنش و منازعه میان واحدهای سیاسی همسایه ایفا کرده است.      خاورمیانه به خاطر پایداری برخی عوامل ژئوکالچرِ تنش زامیان دولت-ملت هایی که در این محدوده جغرافیایی واقع شده اند و همچنین برخی رقابت های فرهنگی و ایدئولوژیکی که بین تعدادی از رژیم های سیاسی آن وجود دارد، در کنار جدید التأسیس بودن بسیاری از کشورهای منطقه و نقش دولت های استعمارگر انگلستان و فرانسه در ترسیم مرزهای مصنوعی بین آنها بعد از جنگ جهانی اول، به عنوان یکی از مناطق بحران خیز جهان به شمار می آید و همواره در طول یک قرن گذشته شاهد منازعاتی در سطح ملی و منطقه ای بوده است. در این مقاله سعی شده است تا با رویکردی تحلیلی ـ توصیفی و با بهره گیری از منابع کتابخانه ای و استفاده از اسناد و مدارک به ریشه یابی عوامل ژئوکالچرِ تنش زا در روابط دولت های این منطقه استراتژیک پرداخته شود. نتایج این تحقیق نشان داد که عوامل ژئوپلیتیکی و ژئوکالچر منازعه در این فضای جغرافیاییِ تنش آلود در سه سطح فرومنطقه ای، منطقه ای و فرامنطقه ای نقش آفرینی می کنند.